به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، دو سالی می‌شود که محدودیت‌های کرونایی بر زندگی‌مان سایه افکنده و شمایل بسیاری از فعالیت‌هایمان را دچار تغییر و تحول کرده است. این تغییر به حوزه موسیقی هم رسید و این عرصه را تا جایی دچار آسیب کرد که مدت‌هاست صدای موسیقی از سالن‌های شهر شنیده نمی‌شود.
در این میان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران بنا بر رسالت هنری خود در عرصه موسیقی، از پای ننشست و تلاش کرد تا از این بحران، سربلند بیرون بیاید. از تولیدات تک آهنگ تا رونمایی از آلبوم‌های مناسبتی فاخر و ارزشمند موسیقی چون «پوئم سمفونی سرباز» و آلبوم «آن روز آسمان گریست». آلبوم‌هایی که بی‌شک میتوان آنها را محصول یک همکاری دسته‌جمعی دانست که در برگیرنده مفاهیم ارزشمندی است و به مخاطبِ هدف توجه ویژه‌ای دارند.
آنچه می‌خوانید شرحی بر فعالیت‌های دوساله مدیریت موسیقی معاونت هنری سازمان (ازآغاز شیوع ویروس کرونا تا به امروز) در عرصه تولید آلبوم‌های موسیقی است:
مرثیه‌ای ناتمام در سوگ نینوا
آلبوم «مرثیه ناتمام» شامل آوازهایی برای اربعین است که با آواز چهار خواننده موسیقی دستگاهی ایران امیر مداح، سید هاشم احمدوند، رضا طیبی و حمید خزایی با اشعاری از محمدعلی بهمنی، علیرضا قزوه، غلامرضا طریقی، غزاله شریفیان، سیدمحمدمهدی شفیعی، میلاد عرفان‌پور، بیتالله جعفری و محمدمهدی سیار در هشت قطعه تولید شده است. این آلبوم برای فرهنگ‌سازی صحیح در موسیقی عزاداری به بهره‌گیری از دستگاه‌ها و آوازهای ایرانی پرداخته است. این آلبوم با مشارکت مرکز موسیقی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است.
در توضیحات تکمیلی این آلبوم آمده است: «هنر آواز خوانی از دیرباز در آیین‌های سوگواری و تعزیه سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) حضوری پر رنگ، جدی و انکار ناپذیر داشته است، به گونه‌ای که برترین تعزیه‌خوانان گذشته، برترین آوازخوانان دوره خود نیز بوده‌اند. آوازخوانانی مسلط به زیر و بم، فراز و فرود و ظرایف این هنر ملی ایران و علاوه بر این با اعتقاد بر رستاخیز کربلا با شور و شوق تمام، نغمات جان بخش خود را سرداده‌اند.
این اثر که با حضور شاعران و آوازخوانانی از سه نسل مختلف آماده شده است نشانهایی از ادامه حیات پر افتخار دو هنر شعر و آواز و تلفیق هنرمندانه این دو در این مرز و بوم و تلاشی برای ادای دین و پاسداشت حادثه عاشورا در جهت فرهنگ‌سازی صحیح ارائه اثر هنری فاخر مرتبط با این واقعه تاریخی در عصر حاضر است.»
در رثای سردار دل‌ها
«پوئم‌سمفونی سرباز» محصولی فاخر شامل ۶ قطعه است که به تصویرسازی یک شعر نیمایی بلند با روایتی از زندگی قهرمان ملی، شهید قاسم سلیمانی می‌پردازد. این بخش‌ها ضمن وحدت در یک اثر کامل، هر یک استقلال موسیقایی خود را نیز دارند و به تنهایی صاحب شخصیتی مستقل هستند. این اثر با شعری از علی‌محمد مؤدب، خوانندگی امیرحسین سمیعی، رهبری ارکستر آرش امینی و آهنگسازی آرمان مهربان توسط دفتر موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و اجرای کر و ارکستر سمفونیک صدا و سیما و پخش دفتر موسیقی حوزه هنری و تبلیغات اسلامی منتشر شد.
نکته حائز اهمیت در ساخت این اثر، تلاش برای جذب مخاطب عام بوده است. آرمان مهربان آهنگساز این اثر معتقد است: «شنیدن موسیقی ارکسترال برای عامه مردم جا نیفتاده است، چون تعداد سازها و خط‌های موسیقی زیاد است و نمی‌توان انتظار داشت عامه مردم این نوع موسیقی را بشنوند. اما با توجه به محبوبیت سوژه اصلی این اثر، این کار را با این نگاه نوشتم که مردم عادی هم بتوانند از آن به اندازه کافی لذت ببرند و برای این منظور، سعی کردم ملودی‌های ساده اما زیبایی بنویسم. همچنین روی جنبه احساسی قطعات کار ویژه‌ای انجام شد تا به قلب مخاطب راه پیدا کند»
«راه روشن» تصنیفی از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب
«پوئم سمفونی راه روشن» بر اساس بیانیه «گام دوم انقلاب» در هفت موومان تولید شده که دو قطعه از آن باکلام و با اشعار میلاد عرفان‌پور ساخته شده است، یکی از این قطعات با صدای بهرام پاییز و دیگری با گروه کُر ضبط شده و پنج قطعه هم بی‌کلام است.
امیرحسین سمیعی مدیر امور موسیقی سازمان درخصوص این آلبوم گفت: «در تولید این اثر تلاش شده است که سازندگان از نسل سوم انقلاب اسلامی باشند، چرا که پرچم این راه به دست این افراد است. آهنگسازی این اثر را «حسین پارسافر» برعهده داشتند که جوان هستند و کارنامه درخشانی در عرصه موسیقی ارکسترال دارند. «میلاد عرفان‌پور» شاعر «راه روشن» نیز جوان است و به خوبی به همه ابعاد انقلاب اسلامی پرداخته است و در این شعر به افق آینده می‌نگرد، همچنین «بهرام پاییز» خواننده یکی از قطعات، یادآور صداهای جدی این نوع موسیقی است.»
روایت موسیقایی کربلا در «نواحی اشک»
آلبوم موسیقی «نواحی اشک» شامل ۱۰ قطعه از نوحه‌های عزاداری نواحی مختلف ایران در ارتباط با واقعه کربلاست. این مجموعه باخوانندگی متین رضوانی پور، تنظیم سعید عظیمی و همآوایی سیدمحسن حسینی در استودیو آفتاب تولید شده است.
از ویژگی‌های قطعات این آلبوم بهره برداری کامل از موسیقی و ملودی‌های مناطق مختلف ایران و ردیف آوازی موسیقی دستگاهی ایران است.
در توضیحات این آلبوم می‌خوانیم:
«موسیقی مذهبی یکی از رایج‌ترین انواع موسیقی در فرهنگ‌های کهن جهان است. در فرهنگ‌های اصیل و ریشه‌دار، ساختار این موسیقی از ساختارهای موسیقی کلاسیک و رسمی آن فرهنگ پیروی می‌کند. موسیقی مذهبی ایران علاوه بر اینکه بسیار مرهون موسیقی دستگاهی ایران است، از حضور برترین استادان این هنر بهره‌مند بوده است. همچنین نواحی مختلف ایران نیز در شاخه موسیقی مذهبی دارای گنجینه‌های فراوانی هستند.»
هم نفس؛ شرحی بر حماسه ایثار
آلبوم موسیقی «هم نفس» شامل پنج قطعه موسیقی است که ترانه‌های آن توسط سعید سلیمان پور سروده و توسط آرش رستمی خوانده شده است. آهنگسازی این اثر را آرمان مهربان بر عهده دارد.
این آلبوم روایت موسیقایی از شروع همه‌گیری کرونا تا امروز و نشانی از غیرت، همبستگی و مبارزه پرستاران و کادر درمان بیمارستانی است. شعر این آلبوم به صورت داستان‌گونه ماجرای این دوسال را از قبل کرونا شروع می‌کند و در ادامه به همه‌گیری و اتفاق‌هایی که در این مسیر افتاده و به از دست دادن‌ها، ایثار و از خود گذشتگی و شهامت می‌پردازد و در نهایت به تبلور دانش و رهایی می‌رسد.
تلفیقی از شاخصه‌های موسیقی ایرانی و موسیقی جهان
آلبوم «آن روز آسمان گریست» با مشارکت دفتر موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما به مناسبت اربعین حسینی و آهنگسازی محمد سالاروند، اشعار محتشم کاشانی، سیدمحمدمهدی شفیعی، سعید تاج‌محمدی، رضا نوری، غزاله شریفیان، سیدوحید سمنانی، رضا یزدانی و امین اکبری و خوانندگی صادق شیخ‌زاده، سیدمحسن حسینی و مهدی محمدی در هشت قطعه تولید شده است.
آنچه در این اثر به چشم می‌خورد، تلاش برای ساخت یک الگوی متفاوت موسیقایی است. سمیعی در این‌باره گفت: «در تولید این اثر ما به فرمی نیاز داشتیم که از شاخص‌های موسیقی ایرانی و موسیقی جهان همزمان استفاده کنیم، قطعا آواز به تنهایی جذابیت خود را دارد اما می‌تواند در پیوند با ارکستراسیون وسیع‌تر، ابعاد تازه‌ای پیدا کند. در آواز ایرانی عملا نمی‌توانیم بافت هارمونیک موسیقی غرب را اجرایی کنیم اما محمد سالاروند آهنگساز «آن روز آسمان گریست» با شناخت خوبی که نسبت به موسیقی ایرانی، آیینی و جهانی دارد توانست پیش و پس آواز، بافت‌های هارمونیک را اجرا کند، از آکاپلا هم استفاده شد و آهنگساز، هارمونی‌ها را خیلی ساختارمند استفاده کرد، سالاروند تمام تکنیک‌ها را در خدمت بهتر شنیده شدن موسیقی برای مخاطب عام و خاص به کار گرفته است. جریانی که ما دنبال می‌کنیم به نوعی آسیب شناسی و شناخت محتوایی موسیقی است و تلاش می‌کنیم با فرایند مداوم تولید اثر به نوعی محتوای شنیداری مخاطب را به سمت جریان مطلوب‌تر هدایت کنیم. چرا که در حوزه موسیقی آیینی با ساختارشکنی‌ها و مشکلات زیادی مواجه هستیم، باید الگوی مناسبی در این حوزه ارائه شود، مسیری که این سازمان در حوزه تولید موسیقی آیینی طی کرده می‌تواند الگویی برای تولید آثار در حوزه موسیقی آیینی باشد.
شکوه حماسه با زبان موسیقی
پوئم سمفونی «اروند» به آهنگسازی امیرحسین سمیعی، خوانندگی علیرضا علیزاده و شعر مصطفی محدثی خراسانی در قالب پنج قطعه و با هدف زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدای دفاع مقدس تولید شده است و نمایه¬ای از بخش کوچکی از رشادت‌های رزمندگان اسلام در رودخانه اروند و حماسه شهدای غواص است.
این اثر با اجرای ارکستر سمفونیک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به رهبری آرش امینی و گروه کر با رهبری رازمیک اوهانیان در استودیو شماره ۱۰۳ صدا و سیما ضبط شده است.
آلبوم «اروند» محصول مشترکی از سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مرکز موسیقی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز موسیقی حوزه هنری، باغ موزه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس است.
مصطفی محدثی خراسانی شاعر پروژه «پوئم سمفونی اروند» پیرامون شکل‌گیری این اثر موسیقایی بیان کرد: «منطقه «اروند» به عنوان یکی از مراکز ثقل و نقطه اتصال بسیاری از شکوهمندی‌های رخدادهای دفاع مقدس در همه ابعادش موقعیت خاصی داشت که لازم بود از این منظر با زبان شعر و موسیقی بخشی از این عظمت‌ها بیان شود. در این راه فکر تولید این اثر موسیقایی به ذهن امیرحسین سمیعی رسید و پس از اینکه اشعاری در این چارچوب تولید شد، کار ادامه پیدا کرد»
تلاقی موسیقی و مذهب در «سر عشق»
دفتر امور موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در قالب تولیدات مشترک با مناطق، اثری مناسبتی با عنوان «سر عشق» را با مشارکت فرهنگسرای رسانه تولید کرده است.
این آلبوم شامل مناجات‌های ماه رمضان و هنرمندی داود فیاضی، محمد ملاآقایی، علیرضاحاجی طالب و علی صدیقی‌راد روی اشعاری از شاعران کلاسیک و برجسته‌ای همچون حافظ، سعدی، عطار نیشابوری، نظامی، فخرالدین عراقی و باباطاهر است.
در توضیحات تکمیلی این آلبوم آمده است:
«ادب فارسی، سرشار از نيايش‌ها و مناجات‌ها و تحميديه‌های لطيف و زيبای شاعران و گویندگان بزرگی است که نمونه‌های عالی و با شكوهِ تحميديه در ادبیات جهان به شمار می‌آيند. اين نيايش‌ها كه سرشار از مضمون‌های ژرف و نشانگر ذوق و روحِ لطيف گويندگانِ آن هاست، با ستايش پروردگار و توصيف مقام كبريايی حق، برشمردن صفات جمال و جلال الهی و تسبيح حق تعالی آغاز می‌شوند. سپس گوينده به ناتوانی و نياز خود می‌پردازد و گناهکاری خويش را برمی‌شمرد و از ساحتِ پروردگار بخشش و مغفرت می‌خواهد. مناجات مسیر ارتباطی خداپرستان، حق جویان، عارفان و شیفتگان درگاه ایزد یکتا و نجوای عاشقانه‌ای است بین عاشق و معشوق در خلوتی زلال، پاک و صادقانه. همنشینی و قرابت این مناجات‌ها با نوای موسیقی و آواز، سحربخشی و افسونی عارفانه خلق نموده تا لذتی دوچندان از شنیدن آن، در جان مستمع، نشیند. در بین مناجات‌ها، مناجات‌های ادیب و عارف بزرگ ایران «خواجه عبدالله انصاری» از شهرتی به سزا برخوردار است.»
پیوند طهران گذشته با تهران جدید
«تهران جان» عنوان تولید مشارکتی دیگری است که با همکاری فرهنگسرای تهران به آهنگسازی علی مهربانی، خوانندگی عارف علیزاده و شعرهای علی‌محمد مودب از سوی دفتر امور موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران منتشر شده است.
این مجموعه یک اثر مشتمل بر شعر و موسیقی است که به موضوع جایگاه تهران و نقش آن در جامعه شیعی امروز و آیین‌های برجسته‌ای که در این شهر برگزار می‌شود و زیبایی‌های طبیعی تهران می‌پردازد. در این آلبوم تلاش شده است تا به معرفی هرچه بهتر جذابیت‌ها و هویت‌های فرهنگی هنری شهرداری تهران پرداخته شود و به نوعی به هویت شهر تهران معنا بخشد.
